ระบบต่อมไร้ท่อ
ระบบต่อมไร้ท่อเป็นอีกระบบหนึ่งที่ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานภายในร่าง กาย
กระบวนการสำคัญที่ระบบต่อมไร้ท่อควบคุม
Metabolism
Growth-Development and Puberty
Tissue function
Mood
บทบาทของต่อมไร้ท่อกับการเกิดโรค
ต่อมไร้ท่อมีหน้าที่ควบคุมกระบวนการที่สำคัญของมนุษย์หลายอย่าง ดังนั้นการทำหน้าที่ที่ผิดปกติของต่อมจึงมีผลต่อกระบวนการนั้น ๆ การทำหน้าที่ที่ผิดปกติ เช่น การหลั่งฮอร์โมนมากเกินไป (hypersecreation) การหลั่งฮอร์โมนน้อยเกินไป (hyposecreation) เช่น ถ้าต่อม hypophysis (ต่อมใต้สมอง) หลั่งฮอร์โมนควบคุมการเจริญเติบโต (growth hormone) มากเกินไปในระยะก่อนวัยรุ่นจะทำให้การเจริญเติบโตผิดปกติที่เรียกว่า gigantism แต่ถ้าหลั่งน้อยเกินไปทำให้การเจริญเติบโตผิดปกติที่เรียกว่า Dwarfism ฯลฯ
ต่อม (Gland)
หมายถึง กลุ่มเซลล์ที่มีเซลล์ผิวเป็นโครงสร้างและมีเนื้อเยื่อเกี่ยวพันปกคลุม ทำหน้าที่ผลิตสารอย่างใดอย่างหนึ่ง ต่อมมี 2 ชนิด คือ
ต่อมมีท่อ(exocrine gland)
ต่อมไร้ท่อ(endocrine gland)
Exocrine gland
ต่อมมีท่อจะมีท่อนำสารที่ต่อมหลั่งไปสู่เป้าหมาย เช่น ต่อมน้ำลาย ต่อมน้ำตา ต่อมน้ำนม และต่อมในกระเพาะอาหารและลำไส้ เป็นต้น
Endocrine gland
เป็นต่อมที่ผลิตและหลั่งสารเคมีนำข่าวสาร (chemical messenger) ที่เรียกว่า hormone ไปสู่อวัยวะหรือเนื้อเยื่อเป้าหมาย โดยซึมผ่านเข้าสู่กระแสเลือด ต่อมไร้ท่อจึงมีเลือดเข้าไปเลี้ยงเป็นจำนวนมาก
Hormone
คือ สารเคมีที่นำ ข่าวสาร จากเซลล์กลุ่มหนึ่ง ไปยังเซลล์อีกกลุ่มหนึ่ง เพื่อบอกและควบคุมให้เซลล์กลุ่มนั้น ๆ ทำงานตามความต้องการของร่างกาย ฮอร์โมนออกฤทธิ์ได้โดยการจับกับตัวรับสัญญาณ (receptor) ของเซลล์เป้าหมาย ดังนั้นฮอร์โมนจึงไม่ได้ออกฤทธิ์กับทุก ๆ เซลล์ แม้จะเคลื่อนไปกับเลือดและสัมผัสกับทุก ๆ เซลล์ก็ตาม
การออกฤทธิ์ของ Hormone
ออกฤทธิ์เฉพาะ
บางชนิดออกฤทธิ์ในทันทีทันใด
บางชนิดออกฤทธิ์ช้านานเป็นปี
หน้าที่ของ Hormone
ควบคุม metabolism ของเซลล์
ควบคุม-กระตุ้น growth, development and maturity
มีส่วนควบคุม A.N.S.- C.N.S.
รักษาความคงที่ (homeostasis)
มีส่วนควบคุมพฤติกรรมบางอย่างของมนุษย์
ช่วยให้ร่างกายปรับตัวเมื่ออยู่ในภาวะคับขัน
การควบคุมการหลั่งฮอร์โมน
ระบบประสาท
ปริมาณสารในเลือด
กลไกการป้อนกลับเชิงลบ (negative feedback)
ต่อมไร้ท่อหลักของมนุษย์
Pituitary or hypophysis
Thyriod
Parathyriod
Adrenal or Suprarenal
The Islet’s of Langerhans
Sex glands or Gonad
Pineal
นอกจากต่อมไร้ท่อหลัก ๆ แล้ว ยังมีต่อมที่แทรกอยู่ในอวัยวะอื่น ๆ ทำหน้าที่ผลิตและหวั่งฮอร์โมนอีก เช่น ต่อมในกระเพาะอาหารและลำไส้ ที่ทำหน้าที่ควบคุมการหลั่งเอ็นไซม์ของต่อมในกระเพาะอาหาร ลำไส้ ตับ และตับอ่อน ต่อมในไต ต่อมในตับ รก เป็นต้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น